Mùa xuân năm 1968, trong đợt Tổng tiến công và nổi dậy như vũ bão của quân và dân ta trên khắp các chiến trường miền Nam, chàng sinh viên trẻ Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn (nay là Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh) mới ở tuổi 21 Trương Quốc Khánh đã sáng tác nên bài “Tự nguyện”, khi ấy anh đang hoạt động trong phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe” của học sinh, sinh viên cùng các nhạc sỹ khác như Tôn Thất Lập, Trần Long Ẩn, Nguyễn Văn Sanh, Nguyễn Tuấn Kiệt, La Hữu Vang…
“Tự nguyện” là sáng tác của một nhạc sỹ không chuyên nhưng giá trị về âm nhạc, về ca từ đã đạt tới mức hoàn chỉnh, mẫu mực của thể loại. Bài hát ra đời không chỉ là bài ca yêu thích của thế hệ trẻ lúc bấy giờ, mà cũng là bài hát yêu thích của nhiều thế hệ vì đã thể hiện qua âm nhạc những ý thơ yêu hòa bình, yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước.
Ca khúc nhiều ý nghĩa để lại nhiều hình ảnh đẹp trong lòng mọi người, đó là những câu hát một thời của tuổi trẻ, với những ước mơ đẹp đẽ nhất, thanh kiết nhất và trong sáng nhất. Một ước mơ thật to lớn của mọi người lúc bấy giờ, đó là ước mơ đất nước không còn chiến tranh, mơ ước ngày độc lập. Mơ ước nếu là loài chim thì sẽ là loài chim hòa bình Bồ câu trắng, nếu là hoa thì thì là đóa Hướng dương luôn luôn hướng về phía mặt trời, nếu là mây thì xin được là một vầng mây ấm áp…và hơn tất cả, là người xin được chết, được dâng hiến cho quê hương vì độc lập, tự do cho dân tộc: “Nếu là chim tôi sẽ là loài Bồ câu trắng/ Nếu là hoa tôi sẽ là một đóa Hướng dương/ Nếu là mây tôi sẽ là một làn mây ấm/ Là người tôi sẽ chết cho quê hương…”.
Lời lẽ của bài ca đẹp và giàu ý nghĩa. Bài hát không lên gân, không mang tính giáo điều hay nhắc đến hình ảnh đau thương của chiến tranh. Nó chỉ len lỏi vào trái tim của người nghe một cách tự nhiên, tinh tế. Cảm xúc của ca khúc đến nhẹ nhàng và tự nhiên như tình cảm dành cho quê hương đất nước theo năm tháng lớn dần trong trái tim mỗi người. Đoạn điệp khúc cao vút và ngọt ngào nói lên sự khát khao của một đất nước đang bị chia cắt hai miền, khát khao ngày được hòa bình: “Là chim tôi sẽ cất cao đôi cánh mềm/ Từ Nam ra ngoài Bắc báo tin nói liền/ Là hoa tôi nở tình yêu ban sớm/ Cùng muôn trái tim ngất say hòa bình…”
Ở đoạn cuối của ca khúc, cảm xúc được khơi dậy mỗi lúc một dồn dập, mạnh mẽ và dứt khoát như ước nguyện đi tiếp theo bước chân “nghìn xưa oai hùng” của cha ông: “Là mây theo làn gió tôi bay khắp trời/ Nghìn xưa oai hùng đó nên xin tiếp lời”…Để rồi tất cả như vỡ òa trong câu cuối, để có được hòa bình cho dân tộc, có rất nhiều người con đã ngã xuống, thể hiện tinh thần chiến đấu quên mình, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, nhưng rất tự hào vì đã cống hiến hết mình bằng tấm lòng “Tự nguyện”: “Là người xin một lần khi nằm xuống/ Nhìn anh em đứng lên phất cao ngọn cờ”.
Lời bài ca chỉ có vậy, ngắn gọn, xúc tích nhưng đã khát quát hết ước vọng của rất nhiều người con sẵn sàng được “chết cho quê hương”. Đó giống như một mệnh lệnh không lời nhẹ nhàng nhưng cũng đầy dứt khoát, đó chính là mệnh lệnh xuất phát từ trái tim mỗi người. Lời bài hát nhắc nhở chúng ta nhất là lớp thanh niên hãy chiến đấu cho quê hương, cho đất nước thân yêu của mình. Lời hát càng ý nghĩa hơn khi thanh niên ngày nay, ngoài việc lo công ăn, việc làm, lo đồng tiền bát gạo của cuộc sống hàng ngày…càng nhắc nhở họ về ý nghĩa, mục đích, lý tưởng cuộc đời đúng đắn để quyết tâm phấn đấu giữ vững nền độc lập, tự do của dân tộc và chiến thắng đói nghèo xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, Tổ quốc phồn vinh, mạnh giàu./.
Cán bộ, chiến sỹ Tiểu đoàn bộ binh 208, Trung đoàn bộ binh 736, Bộ CHQS tỉnh Bình Phước thực hành diễn tập bài Đại đội bộ binh tập kích tại Trường bắn Quốc gia khu vực III
Hội Cựu chiến binh cụm thi đua số 10 (các tỉnh miền Đông Nam bộ) tổ chức hội nghị tổng kết năm 2023 và về nguồn tại khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt căn cứ Bộ chỉ huy Quân giải phóng Miền Nam Việt Nam (căn cứ Tà Thiết, Lộc Ninh, Bình Phước)
Cán bộ, nhân viên Đội K72, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bình Phước tổ chức quy tập mộ liệt sỹ trên địa bàn tỉnh Kratie, Vương quốc Campuchia
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
